Hoa lan rừng Giáng Hương toàn tập

Giáng Hương là dòng lan có tên khoa học Aerides.

Đó là:
1. Aerides crassifolia Parish (giáng hương lá dầy)
2. Aerides falcata Lindl (hồng dâu)
3. Aerides flabellata Rolfe (giáng hương môi quạt)
4. Aerides houlletiana (giáng hương quế nâu)
5. Aerides multiflora Roxbury (đuôi chồn)
6. Aerides odorata (quế lan hương)
– Aerides odorata : Giáng hương quế hay còn gọi là Quế lan hương

– Aerides odorata var micholitzii hay Aerides odorata var rosea (hồng nhạn)7. Aerides rosea Loddiges (sóc lào)
8. Aerides rubescens (giáng thu)

Giáng Hương là dòng lan có tên khoa học Aerides.

Với đặc điểm chùm hoa hướng xuống, tỏa hương bát ngát và dịu nhẹ nên tên loài ít nhiều phản ánh bản chất của cây. Đây là một loại lan phổ biến với hầu hết những người chơi lan, từ mới bắt đầu đến những người đã có kinh nghiệm lâu năm về lan, trong nhà ai chắc cũng sở hữu một vài nhánh lan rừng giáng hương…Bởi một điều ai cũng nhận thấy, loại lan rễ gió này dễ tìm, dễ mua, dễ trồng, dễ chăm sóc, lại có mùi hương quyến rũ và sắc hoa đằm thắm.

Trong môi trường tự nhiên phong lan Giáng Hương sống bám vào các cành cây, rễ bám vào cành cây và thòng lơ lững trong không khí. Phong lan Giáng Hương không phải là loại thực vật ký sinh hút chất dinh dưỡng của cây chủ để sống mà là loại thực vật cộng sinh, dựa vào thân cây chủ để phát triển. Bộ rể phát triển mạnh để lấy dinh dưỡng từ không khí, nước mưa để sống. Do đó trong môi trường nuôi trồng đô thị nhất thiết phải tạo cho chậu lan Giáng Hương một khoảng không gian thông thoáng nhất định.

Trong môi trường tự nhiên phong lan Giáng Hương sống bám vào các cành cây, rễ bám vào cành cây và thòng lơ lững trong không khí.

Phân biệt Quế lá xếp và Quế lá lướt:

Nhiều người mới chơi lan thắc mắc về kiểu lá. Quế lan hương thuộc họ Giáng hương, về cơ bản chia ra 2 kiểu lá: lá xếp và lá lướt. Kiểu lá này phản ánh đúng bản chất và kiểu hình của thân cây và lá cây.

Lá xếp thường có độ dày hơn so với lá lướt, kiến trúc lá xếp đều dọc theo thân cây, do vậy mà loại này được ưa chuộng hơn trong những phiên chợ lan.

Loại lá lướt thì lả lơi, thường bị uốn cong và dễ bị rách lá do cấu tạo độ dày lá cây.

Thoạt nghe có vẻ như Giáng hương là loài lan không quý hiếm, nhưng để sở hữu đủ cả 8 loại Giáng hương mà rừng VN đang có thì không phải là một sớm một chiều.

Hình ảnh 8 loại lan giáng hương rừng hiện có ở Việt Nam

Người mới chập chững trồng lan hay tưởng lầm loạilan Giáng hương với lan Ngọc Điểm vì mới nhìn sơ qua hai cây này từ cách cấu tạo từ rễ, thân, lá và màu hoa tương tự nhau vì cùng một họ Vandeae, hai cây mới nhìn qua giống như hai chị em, có thể nói Giáng Hương và Lan Ngọc Điểm giống như chị em Thúy Kiều.

Giáng Hương ví như Thúy Kiều với bộ rễ mọc dài theo thân nảy ra từ cuống của những chiếc lá, thon, nhọn ẻo lả và những chùm hoa dài mang những đóa hoa màu trắng, màu hồng và tím lạt đổ xuống như những giòng thác nhỏ, hoa không những lâu tàn còn được trời ban tặng cho mùi hương quyến rũ mặn mà, còn cây ngọc điểm lá to bản và ngắn hơn.

Từ Sơn La của vùng cao nguyên miền Bắc, chạy dài theo những tỉnh Kontum, Đắc Lắc, Lâm Đồng, Đà Lạt của cao nguyên miền Trung kéo dài đến Tây Ninh của miền Đông Nam Phần có Giáng Xuân hay Giáng Hương quế (Aerides falcata var. maurandii) dài khoảng 50-70 cm, lá màu xanh đậm có sọc, mặt dưới của lá hơi tím đỏ. Chùm hoa dài 30-50 cm với khoảng 15-30 hoa to từ 2,5-3 cm, có hương thơm và nở vào mùa Xuân qua mùa Hạ.

• Aerides falcata lindl (hồng dâu), Giáng hương quế, hoa nở vào tháng 5-6 mầu hồng nhạt với những vệt tím hồng, mọc ở các tỉnh miền Trung dọc theo dãy núi Trường sơn.

Giáng hương hồng dâu

• Aerides flabellata Rolfe, Giáng hương môi quạt: hoa nở vào mùa xuân, mầu nâu tươi môi có gai vàng cong ra phía trước, mọc ở miền Bắc.

Giáng hương môi quạt

• Aerides houlletiana, Giáng hương quế nâu:

hoa nở vào mùa hè mầu vàng nâu, hay vàng chanh, môi tím mọc ở miền Nam: Đà Lạt, Tây ninh.

Ở hai tỉnh Kontum, Đắc Lắc của cao nguyên miền Trung, tỉnh Tây Ninh của miền Đông Nam Phần và ở đảo Phú Quốc có Giáng Hương quế nâu hay là Họa Mi (Aerides houlettiana hay Aer falcata, Aer picotianum, Aer platychilum) thân dài từ 50-70 cm, lá xanh ngắt dài từ 30-40 cm, chiều ngang từ 2-3 cm. Chùm hoa rũ xuống dài từ 30-40 cm, hoa dày từ 20-30 chiếc, to khoảng 2,5 cm, có nhiều màu vàng lạt hay xanh lá cây lạt hơn là màu hồng hay tím, thơm ngát như mùi chanh hay cam và nở vào mùa Xuân và mùa Hạ.

Chỉ mọc trên cao nguyên miền Bắc ở hai tỉnh Lai Châu và Sơn La, Giáng Xuân quạt hay Giáng Hương quạt (Aerides flabellata), có lá xòe ra hai bên như chiếc quạt dài từ 15-16 cm, chiều ngang từ 2-3 cm. Chùm hoa thưa chứ không dày như những loại Giáng Hương khác, dài rũ xuống khoảng 10-25 cm, màu hoa cũng khác có 5 cánh lớn màu xanh vàng chấm nâu và lưỡi màu hồng tím, hoa lớn khoảng 2 cm, thơm và nở vào mùa xuân.

Giáng hương quế nâu

• Aerides multiflora Roxbury (giáng hương Sóc Lào): Giáng hương nhiều hoa, lá dài và cong, hoa nhiều mọc sát với nhau, hoa nở vào mùa hè, mầu hồng nhạt có chấm và đỉnh mầu tím, mọc ở Thủ đầu một, Bì đúp, Tân Uyên, Đắc Lắc.

 

 

• Aerides odorata (Quế lan hương): Giáng hương thơm, thân dài đến 1 thước, lá dài chừng 30 phân, hoa nở vào mùa hè, cánh hoa trắng hồng viền tím,môi cuộn tròn lại. Lan mọc ở khắp Bắc, Trung và Nam.

2/ Aerides odorata var alba : Giáng hương Bạch nhạn

Thân tròn, nhỏ, dài trung bình, lá dài từ 10 đến 20 cm,nhỏ hơn cỡ 2 cm, lá xếp đều hai bên thân, dựng và hơi khum vào phía trong, mầu xanh nhạt hơn, khoảng cách giữa các lá thưa hơn. Vòi bông đam ra từ nách lá, có trung bình 10 đến 15 bông trên một vòi hoa nếu cây phát triển tốt và già cây thì vòi hoa có thể lên tới trên 30 bông trên một vòi. Hoa mầu trắng , nở muộn hơn Hồng sắc trong khoảng tháng 6 , 7 mùi thơm nhẹ.

3/ Aerides odorata var micholitzii hay Aerides odorata var rosea (còn gọi là hồng nhạn)

• Aerides rosea Loddiges (Đuôi cáo): Giáng hương hồng, hoa mầu hồng tím rất đẹp, nở vào mùa xuân. Lan mọc ở cao Bằng, Lạng sơn.

Trên cao nguyên Bắc phần từ nhữg tỉnh Sơn La, Hòa Bình đến tỉnh Kontum, Bù Đốp, Đắc Lắc của cao nguyên Trung phần và ở Nam Cát Tiên National Park có Giáng Hương nhiều hoa, hay gọi nôm na là Đuôi Cáo, Sóc lào (Aerides multiflora hay Aer affinis, Aer godefroyana) thân ngắn, lá có chừng 12 chiếc, cứng và ngắn hơn chùm hoa. Chùm hoa Đuôi Cáo này dài từ 30-40 cm hoa rất nhiều khoảng 30-50 chiếc to khoảng 2,5 cm mọc sát vào nhau, cánh dầy, hoa thơm nở vào mùa Xuân và mùa Hạ, loại Giáng Hương này rất có rất nhiều người nhầm lẫn là Ngọc Điểm (Rhynchostylis).

Kinh nghiệm để có một chậu Giáng Hương đẹp

Trong môi trường tự nhiên phong lan Giáng Hương sống bám vào các cành cây, rễ bám vào cành cây và thòng lơ lững trong không khí.Phong lan Giáng Hương không phải là loại thực vật ký sinh hút chất dinh dưỡng của cây chủ để sống mà là loại thực vật cộng sinh, dựa vào thân cây chủ để phát triển. Bộ rễ phát triển mạnh để lấy dinh dưỡng từ không khí, nước mưa để sống.

Nên trồng Giáng Hương trong chậu đất nung – loại chậu có những lỗ thoáng bên thành chậu hoặc là sử dụng những khúc cây khô

Trong điều kiện nuôi trồng ở môi trường đô thị chắc chắn phải tạo cho chậu lan Giáng Hương một khoảng không gian thông thoáng nhất định.

 

Đặc điểm chung của dòng lan này là rễ phát triển rất mạnh và có hình dáng như những ống hút nước , cây giống  dễ mua,rẻ tiền, dễ chăm sóc nên lan Giáng Hương rất thích hợp cho những người mới chơi hoa phong lan chăm sóc và nuôi trồng .

 

Lan Giáng Hương có mùi thơm rất dễ chịu, trong đó có hương thơm nồng nàn nhất là quế lan hương và hồng dâu, khi hoa nở hương thơm lan tỏa khắp vườn lan, tạo cho người trồng lan cảm giác thoải mái và thích thú.

 

Theo kinh nghiệm của Lanvenus, để trồng hoa lan Giáng Hương được hiệu quả nhất, chúng ta nên: trồng Giáng Hương trong chậu đất nung – loại chậu có những lỗ thoáng bên thành chậu hoặc là sử dụng những khúc cây khô để ghép cây lan Giàng Hương vào.

 

Điều nhất thiết với phong lan Giáng Hương để phát triển mạnh và đồng đều là cần độ thoáng, mát.

Chậu phong lan Giáng Hương khi trưởng thành có đẹp hay không phụ thuộc chủ yếu vào cây giống khi bạn mua. Khi mua cây giống ta nên chọn cây có kích cỡ đều nhau, để sau này cây lan sẽ ra hoa cùng lúc, chọn cây có bộ lá vẫn còn xanh, rễ còn tươi, những lá gần gốc vẫn còn, dứt khoát không mua những cây bộ rễ đã khô, có bộ lá bị úa vàng,  những cây lan này rất khó phục hồi,hầu hết sẽ chết trong quá trình nuôi trồng hoặc cây lan sống nhưng phát triển chậm, yếu.

Một chậu lan Giáng Hương nên trồng 5 cây

Một chậu lan Giáng Hương nên trồng 5 cây cho một chậu ( thường có đường kính khoảng 24cm), hay ghép 5 cây cho một khúc cây khô, ghép nhiều cây lan hơn vào một chậu hoặc khúc cây khô cũng tốt nhưng khi ra hoa các chùm hoa sẽ chồng chéo với nhau sẽ không đẹp mắt.

Một chậu lan giáng hương phải nuôi trồng trong khoảng thời gian từ 2-3 năm mới có thể phát triển đẹp và hoàn chỉnh .Nếu trồng, ghép vào khúc cây khô nên chọn những loại cây khô lâu bị mục, ví dụ như: cây ổi, cà phê, vú sữa…

Khi mua cây giống về bạn cắt tỉa bớt các rể nhỏ bị héo cho gọn, cột túm gốc cây lan lại và treo ngược gốc lên, phun thuốc B1, humic (cách dùng theo đúng liều lượng của thuốc) hoặc nước vo gạo mới để kích thích cây lan ra rễ mới, treo chùm lan vào chổ mát, nên tránh trời mưa vì lúc này cây lan đang bị sốc môi trường rất dễ chết và rụng lá khi gặp mưa nhiều.

Mỗi ngày phun sương nước một lần vào buổi sáng sớm, sau 7 ngày thì phun lại thuốc kích thích ra rễ một lần nữa, sau 15-20 ngày khi cây lan hết rụng lá thì tiến hành trồng vào chậu hoặc ghép vào khúc cây khô.

Trồng cây lan Giáng Hương vào chậu như sau:

Đặt gốc cây sát dưới đáy chậu, cuốn các cọng rễ quanh tròn thành chậu, cột cố định thân cây lan vào dây treo chậu, khoảng trống giữa gốc các cây lan chen những miếng gỗ mục, phía trên cột một đường dây nilon quanh thân các cây lan với nhau để các cây lan dựa vào nhau, không bị lắc lư khi tưới nước và không làm hư các đầu rể non mới ra, treo chậu lan vào chổ thoáng mát, mỗi ngày phun sương nước một lần vào buổi sáng sớm, khoảng một tháng sau khi trồng từ các cọng rễ chính sẽ dâm ra các đầu rể nhánh.

Trồng hoa lan Giáng Hương vào chậu

Trồng cây lan Giáng Hương vào khúc gỗ như sau:

Bố trí các cây lan xung quanh khúc cây để sau này cây lan sẽ cho hoa đều về các hướng của giò hoa lan, quấn các cọng rể vào thân khúc gỗ, dùng dây nilon cột chặt thân cây lan và rể vào khúc gỗ, treo giò lan vào chổ thoáng mát và chăm sóc như trên.

Khi cây lan ra rễ mới lúc này mới tưới phân cho cây, Giáng Hương là loài lan có sức sống mạnh, tự lấy dinh dưỡng từ không khí được nên không cần bón phân nhiều.

Dùng phân 20.20.20 hòa tan ½ muỗng càphê phân bột trong 4lít nước, phun ướt đẫm lá, rễ cây lan 15ngày/lần vào buổi sáng, bạn có thể tận dụng lưới nilon chụp hoa cúc đựng phân chì tan chậm vào trong và hàn kín 2 đầu, đính 5 -7 túi phân này lên quanh thân khúc gỗ, hay đặt lên trên những miếng gỗ mục trong chậu hoa thì không cần phải tưới phân thường xuyên, sau 3 tháng thì thay túi phân một lần. Phong lan Giáng Hương cần độ ẩm không khí cao nên chậu lan phải được tưới nước mỗi ngày, nên tưới vào lúc sáng sớm.

Giáng Hương là loài lan có sức sống mạnh

Ở nơi có khí hậu nóng, khô vị trí trồng lan Giáng Hương bạn nên đặt bên dưới một chậu nước để làm tăng độ ẩm của không khí quanh chậu lan Giáng hương. (Bạn có thể kết hợp trồng một chậu bông súng, chậu bèo cám,… bên dưới chậu lan)

Mùa hoa giáng hương thường kéo dài từ sau Tết âm lịch cho đến hết mùa hè, khi chậu lan Giáng Hương ra chồi hoa, do chồi hoa tiết ra chất dịch trắng trong suốt phủ bên ngoài chồi hoa, thường thu hút sâu bọ, kiến đến phá hoại chồi hoa, lúc này nên phun ngừa côn trùng bằng nước tỏi pha loảng. Khi chậu lan giáng hương đã trổ hoa để giữ cho chùm hoa nở được lâu, khi tưới nước bạn cố tránh tưới vào các chùm hoa đang nở.

Phong lan Giáng Hương phát triển rất mạnh, chậu lan có màu xanh đậm rất đẹp, thích hợp cho việc tạo không gian xanh quanh nhà.

Cách trồng lan giáng hương

Quế có nhiều loại cho nên mình chỉ giới thiệu cách trồng 1 loại tiêu biểu. Những loại khác bạn áp dụng cách trồng tương tự nhé!

Lan giáng hương thơm (quế lan hương Aerides Odorata)

Trồng cây lan Giáng Hương vào chậu như sau: đặt gốc cây sát dưới đáy chậu, cuốn các cọng rể quanh tròn thành chậu, cột cố định thân cây lan vào dây treo chậu, khoảng trống giữa gốc các cây lan chen những miếng gỗ mục, phía trên cột một đường dây nilon quanh thân các cây lan với nhau để các cây lan dựa vào nhau, không bị lắc lư khi tưới nước và không làm hư các đầu rể non mới ra, treo chậu lan vào chổ thoáng mát, mỗi ngày phun sương nước một lần vào buổi sáng sớm, khoảng một tháng sau khi trồng từ các cọng rể chính sẽ dâm ra các đầu rể nhánh.

Trồng cây lan Giáng Hương vào khúc gỗ như sau: bố trí các cây lan xung quanh khúc cây để sau này cây lan sẽ cho hoa đều về các hướng của giò hoa lan, quấn các cọng rể vào thân khúc gỗ, dùng dây nilon cột chặt thân cây lan và rể vào khúc gỗ, treo giò lan vào chổ thoáng mát và chăm sóc như trên.