Phát hiện loại lan quý hiếm có tên trong sách đỏ – Lan hài đài cuốn Paphiopedilum appletonianum

Cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị vừa ( năm 2007 ) phát hiên một loại lan hiếm tại đỉnh Voi Mẹp (cao 1.700 m), xã Hướng Sơn thuộc Khu bảo tồn thiên niên Bắc Hướng Hóa.

Paphiopedilum appletonianum. Ảnh: OrchidFoto. com

Đó là loại lan hài đài cuốn (Paphiopedilum appletonianum) thuộc họ Phong lan (Orchidaceae), bộ Phong lan (Orchidales) (ảnh), thuộc nhóm IA, có tên trong Sách Đỏ Việt Nam cũng như thế giới.

Vệ hài Appleton hay vệ hài đài trắng, hài Thái (danh pháp khoa học Paphiopedilum appletonianum) là một loài lan phân bố từđảo Hải Nam đến khu vực Đông Dương.

Tên khác : Lan hài đài cuốn, Hài cánh sen, Hài đài cuốn, Lan hài appleton, Vệ hài đài trắng, Vệ hài apleton, hài đài cuộn, lan hài đài cuộn

Loài này thường mọc thành bụi nhỏ trên đất mùn hoặc trên các phiến đá ở độ cao trên 900 m, thân rất ngắn, thường nằm chìm dưới đất, lá hình thuôn, dài tới 22 cm, rộng 2-4 cm, xếp hai dãy, đầu nhọn lệch, màu lục bóng, mặt trên có nhiều đốm nhỏ màu lục nhạt. Cụm hoa thường có một hoa, có cuống chung màu đỏ, dài 17-45 cm, mảnh, phủ lông ngắn, lá bắc hai (một lá to, một lá nhỏ hình mác nhọn).

Hoa lan hài đài cuộn màu tím lục, cánh môi hình mũ sâu, màu tím lục, dài 4 cm, mép màu vàng lục, có vài vết lục ở phía trước, mặt trong có lông, miệng có 4 thùy hình tam giác. Hoa thường nở vào tháng 1-2 đúng dịp xuân về. Ở Việt Nam, lan hài đài cuộn mới chỉ phát hiện có ở Lâm Đồng, Thừa Thiên – Huế (Vườn quốc gia Bạch Mã).

Sinh học:

Mùa hoa vào tháng 1 – 2. Tái sinh bằng hạt và chồi.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc rất rải rác dưới tán rừng mưa nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở độ cao khoảng 1500 m. Cây chịu hạn khá tốt.

Phân bố:

Việt Nam: Lâm Đồng (Đà Lạt).
Thế giới: Thái Lan, Campuchia.

Giá trị:

Dáng cây đẹp, hoa sặc sỡ, có giá trị trồng làm cảnh.

Tình trạng:

Loài hiếm. Mức độ đe dọa: Bậc R. Loài có sự phân bố rất hạn chế và số lượng cá thể rất ít, lại có thể bị đe dọa bị tuyệt chủng do môi trường sống là rừng bị thu hẹp lại.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Là đối tượng bảo vệ trong hệ sinh thái tự nhiên của một số khu rừng cấm ở Đà Lạt. Ngoài ra cần gấp rút thu thập cây sống để trồng trong các vườn thực vật để giữ nguồn gen và nhân giống làm cảnh.