Vườn lan chuyên trồng nuôi cây con ra chai cấy mô và gieo hạt phi điệp 5ct, địa lan kiếm v.v..

Vườn lan chuyên cấy mô gieo hạt và đập chai nuôi trồng cho ra thị trường cây con 3 đến 6 tháng tuổi. Vườn cung cấp ra thị trường chai mô và cây con các loại như: phi điệp lai, ngọc điểm đủ màu, địa lan kiếm gieo hạt, dendro đủ loại, cattleya v.v.. và có cả cây lớn trưởng thành có hoa nữa.

Thời gian gần đây nhu cầu chơi phong lan ngày càng nhiều trong khi đó diện tích rừng nguyên sinh ngày càng bị thu hẹp; lượng lan rừng khai thác tự nhiên gần như không đáng kể. Đa số phong lan hiện tại trên thị trường thường là của các nhà vườn trữ nay đem ra bán hoặc tự ươm kieke. Một số loại đặc biệt như địa lan kiếm, phi điệp lai, ngọc điểm rừng An Lão, giả hạc trắng xuân Di Linh,… đã gần như tuyệt chủng ngoài tự nhiên. Tuy nhiên nhu cầu thưởng thức cũng như nuôi trồng những dòng lan này là vô tận.

Như vậy, để có được nguồn giống lan đặc biệt quý hiếm này, nhiều nhà vườn đã tham gia hợp tác nghiên cứu và nhân giống thành công một số dòng lan đó dưới dạng cây gieo hạt cấy mô. Về mặt lý thuyết, lan cấy mô mang đầy đủ đặc điểm của cây mẹ; trong khi đó lan gieo hạt lại mang một nửa đặc tính của mẹ và một nửa đặc tính của bố. Đương nhiên trong số đó sẽ có những cá thể đột biến nhưng tỷ lệ này không cao. Dẫu sao, khi bố mẹ là những cây lan đẹp được nuôi trồng nhiều năm tại nhà vườn thì đặc điểm di truyền của các cặp cây bố mẹ đó sang cho thế hệ cây con là rất đặc biệt.

Nhưng không phải anh chị em nào cũng nắm rõ các thao tác kỹ thuật của việc nuôi dưỡng những cây lan gieo hạt cấy mô từ trong chai ra. Khó khăn nhất là ở 2 tháng đầu. Nếu vượt qua thời gian này mà cây vẫn sinh trưởng, phát triển ổn định thì coi như thành công được 95%. Như vậy, công việc nuôi dưỡng những cây này cần những lưu ý gì? Xin được chia sẻ vài kinh nghiệm của farm trong thời gian qua như sau:

Chuẩn bị giá thể. Đây là khâu quan trọng nhất, quyết định đến thành bại của việc ươm cây từ trong chai nói riêng và trồng lan nói chung. Giá thể cần phải sạch bệnh, đủ ẩm và giữ ẩm tốt để giai đoạn đầu cây dễ phát triển. Một số loại giá thể thường dùng để ươm lan con là dớn trắng Chile, rêu rừng giữ ẩm, xơ dừa, cám dừa, vỏ thông loại vụn nhất,… Ngoài ra cũng có thể trồng trực tiếp lên gỗ hoặc chậu (có bổ sung giá thể giữ ẩm). (Sẽ có bài hướng dẫn xử lý từng loại giá thể)

Trước khi lấy cây ra khỏi chai nên để chai tại vườn dự định ươm ít nhất 3 ngày để cây quen với môi trường khí hậu của môi trường mới rồi mới được lấy cây ra khỏi chai.

Rửa sạch thạch bám trên rễ dưới dòng nước chảy và hạn chế tối đa làm tổn thương rễ. Sau khi rửa xong nên cho ra rổ, hoặc giá để có lót lớp giấy để cây nhanh ráo (để nơi thoáng mát). Tốt nhất là nên ra cây vào buổi chiều, để ráo qua đêm, sáng hôm sau chuẩn bị trồng. Mục đích của việc để ráo này là làm khô các vết thương (nếu có) trong quá trình ra chai. Đồng thời để cây có thể hấp thụ tốt hơn lượng kích thích rễ khi ngâm ở giai đoạn sau.

Ngâm cây đã để ráo vào dung dịch B1 pha 1ml/lít nước trong 15 phút rồi vớt ra trồng.

*Phân biệt nhân giống lan cấy mô và gieo hạt:

Gieo hạt:

Nhân giống hữu tính là cách làm truyền thống. Cây con được mọc lên từ hạt do quá trình gieo phấn giữa cây bố mẹ tạo thành. Vì vậy tính trạng của cây con hoàn toàn không thể xác định trước được. Chúng có thể giống cây mẹ nhiều hơn hoặc giống cây bố nhiều hơn; hoặc mang đặc tính của cây bố – mẹ theo một tỷ lệ nào đó mà không xác định được.

Ưu điểm của phương pháp này là có thể tạo ra những giống mới do sự tổ hợp di truyền của cây bố – mẹ tạo thành hoặc do quá trình đột biến.

Cấy mô:

Nhân giống vô tính đối với phong lan thì đó là tách giề/khóm/giả hành, ươm keiki, và cao hơn nữa là cấy mô. Nhân giống vô tính cây sinh ra mang 100% đặc tính của cây mẹ. Vì vậy, những giống cây tốt, quý người ta hay dùng phương pháp này để đảm bảo duy trì nguồn gen quý.

Trong thế giới hoa phong lan, việc duy trì đặc tính của cây mẹ là rất cần thiết. Vì thế giới này có muôn vàng hình dáng, màu sắc và hương thơm khác nhau. Do đó, công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật được sử dụng để nhân những dòng lan cực kỳ quý hiếm.

Bởi lẽ đây là phương pháp nhân nhanh số lượng cây giống. Việc ươm keiki, tách bụi cũng nhân được nhưng số lượng không nhiều, thời gian khá lâu trong khi đó nhân giống bằng phương pháp cấy mô đem lại hiệu quả nhanh chóng và đảm bảo cây con mang 100% đặc tính cây mẹ.

Trong nuôi cấy giống hoa phong lan, việc cấy mô tốn nhiều thời gian hơn gieo hạt. Vì cấy mô chúng ta chỉ có 1 số lượng mẫu nhất định < 10 mẫu. Trong khi đó gieo hạt hoa phong lan chúng ta có cùng lúc hàng nghìn mẫu (mỗi trái lan có hàng nghìn hạt). Vì vậy giá thành của cây giống cấy mô và gieo hạt cũng khác nhau.

*LAN NGỌC ĐIỂM CẤY MÔ:

Đầu tiên là cần giới thiệu đặc tính của lan ngọc điểm, lan ngọc điểm là loại thích ẩm nhưng lại không thích ướt và tù túng, rễ của nó thích thoáng gió. Trong tự nhiên lan ngọc điểm mọc ở các thân cây cao, có bóng mát, đủ ẩm và thoáng gió nên phát triển rất tốt, hầu như không bị nấm bệnh. Căn cứ vào các điều kiện đó nên muốn trồng thành công lan ngọc điểm cấy mô thì nên tạo điều kiện môi trường gần giống với tự nhiên nhất (có cây, có bóng mát, đủ sáng , đủ ẩm và thoáng gió).

Cách trồng : chọn những thân cây có vỏ giữ ẩm tốt (vú sữa, nhãn…) và bó cây lan ngọc điểm vào thân cây, vào mùa khô thì tưới 2-3 lần / 1 ngày, khi thấy rễ và thân cây khô thì tưới lại, vào mùa mưa thì chỉ thấy khô mới tưới, nên để thân cây khô vài tiếng trong ngày. Treo nơi thoáng gió, đặc biệt lan thường thích mùi sương ban đêm nên treo ngoài trời dưới gốc cây là tốt nhất. Sau khi trồng khoảng 1 tuần rễ non sẽ nhú ra, sau 1 tháng sẽ ra rễ và lá mới, trường hợp sau 1 tháng mà không ra rễ hoặc lá thì có khả năng rất lớn là …sẽ chết trong vòng vài tuần.

*Lan phi điệp (hay còn được gọi là giả hạc) :

Là loại lan có sức sống mãnh liệt. Chỉ với một khúc ngắn của thân giả còn mắt ngủ cũng có thể ươm được giống. Lan phi điệp có thể nảy mầm ở gốc rất khỏe, đây cũng là cách mà phi điệp phát triển, sinh sản vô tính.

Hoa nở rộ vào cuối mùa xuân – đầu mùa hè (từ tháng 4 – 6 dương lịch). Hoa thường mọc trên các đốt dọc theo ½ thân phía ngọn, kích cỡ hoa thường khoảng 6 – 10 cm, độ bền 15 – 20 ngày, hoa có màu tím.

Lan phi điệp là cây ưa nắng sáng, với các vườn ở vùng đồi núi khi cây thuần có thể chịu nắng 100%, ở các thành phố lớn thì nắng nóng gay gắt hơn không nên phơi nắng cả ngày có thể gây cháy lá non. Nên treo cây dưới một lớp lưới lá che. Lan phi điệp tím cũng cần nhiệt độ ẩm và phân bón vào thời điểm các thân non phát triển. Đây là loại lan thích sống trong điều kiện thoáng gió do vậy nên ghép vào dớn bảng, ghép gỗ rất thích hợp, dáng cây thòng xuống, buông hoa rất đẹp, an toàn, thoáng, đỡ sợ úng, nấm.

*Hoa lan đột biến là gì?

Hoa lan đột biến là những cây hoa lan có đặc điểm hình thái đơn lẻ, khác hẳn với quần thể. Tuy khác biệt về đặc điểm đó nhưng nó vẫn có khả năng sinh sản, di truyền về hình thái nó đang mang cho các thế hệ sau. Những cây lan đột biến có thể không tạo ra hình thái khác ở đời sau hoặc cũng có thể thể hiện liên tục hình thái khác biệt cho đời sau. Nếu như trong thời gian đủ lâu và hình thành một số lượng nhất định thì các cá thể đột biến đó hoàn toàn có thể tách ra khỏi quần thể và hình thành một loài mới.

Hoa lan đột biến đang được “săn lùng” bởi vẻ đẹp lạ và rất riêng với mức giá khá đắt đỏ. Trong đó phải kể đến loại lan Giả Hạc 5ct (đột biến 5 cánh trắng). Hoa lan đột biến 5ct có tên khoa học là Dendrobium anosmum. Loài lan này khá giống với lan phi điệp, cũng được gọi với tên gọi khác là hoàng thảo phi điệp, thuộc lớp chi lan hoàng thảo, là một loài thực vật quen thuộc.

Đặc biệt, phi điệp 5 cánh trắng nổi bật nhất so với các dòng phi điệp khác ở mặt hoa. Khuôn bông hài hòa, cánh đỉnh cao, vươn thẳng. Đ ầu cánh hơi cong, hai cánh vai ngang, xếp đều nhau.

Bên trong, môi hoa có hình tim, có nhung tuyết ở bờ môi và hai mắt nổi rõ màu tím.

Khác với các loại phi điệp thông thường các cánh hoa có màu tím, năm cánh của loại phi điệp này có màu trắng, trong như ngọc.

Điểm đặc biệt nữa của lan 5 CT là loài hoa lan này có mùi thơm rất dễ chịu. Sau khi nở được 3-45 tiếng, chúng ta có thể cảm nhận thoang thoảng mùi hương, mùi thơm này bay rất xa có thể làm xao lòng bất cứ ai yêu hoa.

– Cách trồng và chăm sóc hoa lan đột biến:

Tưới nước định kỳ hàng ngày, vào mùa nóng nên tưới 2 lần/ ngày. Khi vào mùa đông, hạn chế việc tưới nước, nên áp dụng tần suất tưới khoảng 10 ngày cho 1 lần tưới. Hoặc có thể dừng việc tưới để cây rụng lá, chuẩn bị ra hoa.
Bón phân định kỳ 1 tuần/lần bằng phân bón NPK 15-20-25 cho hoa lan đột biến. Việc bón phân đều đặn sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây hoa khỏe mạnh, hạn chế hiệu quả sâu bệnh.

*ĐỊA LAN KIẾM:

Ngày nay, địa lan kiếm là một trong những loài lan được trồng với giá thể, có lá bản nhỏ, dài, cong, đầu là nhọn như mũi kiếm. Giá thể có thể là đất, cũng có thể là giá thể nhân tạo. Gọi là địa lan kiếm (cymbidium) để phân biệt với các loài lan khác.

Lan kiếm được nhiều người yêu thích nhờ vẻ đẹp thanh tao và hương thơm dịu dàng. Cũng giống như đặc điểm chung của lan, cách trồng lan kiếm không quá khó song để có được một chậu lan kiếm đẹp, xanh tươi, hoa to, màu đẹp mọi người cần chú ý một vài yếu tố sau đây. Hãy cùng tìm hiểu cách trồng lan kiếm.
Cách trồng lan kiếm giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt hộ trồng cần nắm vững những đặc điểm sinh trưởng như nhiệt độ, vật liệu trồng và ánh sáng…
Lan kiếm là loài hoa lan ưa ấm, không thích lạnh, trời càng ấm càng tốt, tuy nhiên cũng không được quá nóng sẽ khiến cây phát triển không tốt. Nếu thời tiết lạnh kéo dài dưới 50 độ F hoặc 10 độ C thì cây lan sẽ khó có thể sống được, do đó trong những ngày nầy chúng ta cần phải giữ nhiệt độ ấm cho cây để tránh chúng bị chết.
Lan kiếm ưa thoáng rễ nên chúng ta có thể chọn vật liệu trồng cho cây là những cành cây hoặc những cụm dương xỉ đều được, đây sẽ là môi trường để cây lan phát triển tốt. Chúng ta cũng có thể trồng chúng trong chậu, nhưng phải chú ý chọn vật liệu trồng đảm bảo thoát nước tốt, tránh tình trạng nước bị ứ đọng sẽ khiến rễ cây bị thối và chết.
Là một trong những loài lan ưa sáng, lan kiếm sẽ phát triển tốt ở nơi có nhiều ánh sáng, tuy nhiên cũng không nên trồng lan ở nơi có ánh sáng chiếu trực tiếp. Việc bị nắng chiếu trực tiếp sẽ khiến lá lan bị cháy
Trong quá trình trồng lan kiếm, khi cây đạt đến giai đoạn phát triển mạnh chúng ta nên sử dụng phân bón 15 – 15 – 15 và pha loãng với nước để tưới cho cây nhằm kích thích sự phát triển tốt hơn. Trong mùa thu, đông thì nên giảm lượng nước tưới và thời gian này chúng ta không nên bón phân cho cây.
Lan kiếm có khá nhiều loại khác nhau nhưng loại lan được nhiều người yêu thích đó là Mặc lan xuân, loài hoa này thường cho những bông hoa xinh đẹp vào mùa xuân. Cây lan có thân củ với hình bầu dục, rễ to và khỏe, lá dày, bóng với hình lưỡi kiếm. Hiện nay, mặc lan xuân hoa xanh và hoa vàng là hai giống lan được trồng phổ biến và ưa chuộng nhất.